Η συγκινητική συνάντηση στο περιθώριο τελετής στο Γιαντ Βασέμ, το μνημείο στη μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος στην Ιερουσαλήμ4 Νοεμβρίου 201914590
40 απόγονοι της ισραηλινής οικογένειας Μορντεχάι συνάντησαν – στο περιθώριο τελετής στο Γιαντ Βασέμ, το μνημείο στη μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος στην Ιερουσαλήμ – την 92χρονη Ελληνίδα, Μελπομένη Ντίνα, από τη Βέροια.
Η γυναίκα αυτή αποτέλεσε τη σωτηρία τους, καθώς αψήφησε το απάνθρωπο ναζιστικό καθεστώς και διακινδύνευσε τη ζωή της, προκειμένου να προστετέψει τους προγόνους τους.
Ένα προς ένα, τα μέλη της ισραηλινής οικογένειας αγκάλιασαν την ηλικιωμένη γυναίκα με θέρμη και διάχυτη συγκίνηση. Ήταν το «ευχαριστώ» τους προς τη γυναίκα που μαζί με τις αδερφές της, έκρυψαν την οικογένειά τους, για να τη σώσουν από τις θηριωδίες των Ναζί.
Η ηλικιωμένη γυναίκα ξέσπασε σε δάκρυα στο αναπηρικό της αμαξίδιο… Μετά από 75 χρόνια, συνάντησε για πρώτη φορά τα παιδιά και τα εγγόνια των ανθρώπων που κατάφερε να σώσει, βλέποντας τα μάτια τους να πλημμυρίζουν από ευγνωμοσύνη. «Τώρα μπορώ να πεθάνω ήσυχη. Θα ήθελα να έχω σώσει περισσότερους», είπε η κυρία Μελπομένη, αγκαλιάζοντας με τη σειρά της όλα τα παιδιά και τα εγγόνια της οικογένειας, μέσα στην Αίθουσα των Ονομάτων του Γιαντ Βασέμ, όπου είναι γραμμένα τα ονόματα εκατομμυρίων Εβραίων που χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα.
«Είμαι τόσο συγκινημένη, δεν έχω λόγια», έλεγε συνεχώς, με δάκρυα στα μάτια, η 86χρονη, πλέον, Σάρα Γιανάι, κρατώντας σφιχτά το χέρι της Μελπομένης Ντίνα, το γένος Γιαννοπούλου, που την προστάτευσε από τους Ναζί κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και του αδελφού της, του Γιοσί Μορ. Η Μελπομένη και οι δύο μεγαλύτερες αδελφές της έκρυβαν την οικογένεια τής Σάρας –συνολικά έξι άτομα– στην πόλη της Βέροιας. Επί δύο χρόνια, οι τρεις τους, μαζί με μία άλλη οικογένεια, την οικογένεια Αξιόπουλου, είχαν πάρει υπό την προστασία τους την οικογένεια Μορντεχάι. «Την έχω σαν αδελφή μου, τα κάναμε όλα μαζί. Είμαι πολύ συγκινημένη, μέχρι τα βάθη της ψυχής μου, μου έσωσε τη ζωή», δήλωσε η Σάρα Γιανάι.
Ο Γιοσί Μορ ήταν μόλις 2 μηνών και η Σάρα 9 ετών, όταν ξεκίνησαν να αναζητούν καταφύγιο για να γλιτώσουν, μαζί με τη μητέρα τους, δύο άλλους αδελφούς και μία αδελφή τους. Αρχικά, κρύφτηκαν σε ένα εγκαταλειμμένο τζαμί της οθωμανικής περιόδου. «Όταν βρισκόμασταν στο τζαμί, η κατάστασή μας επιδεινωνόταν, ιδίως του αδελφού μου, του Σαμουήλ. Η Μελπομένη και η αδελφή της τον πήραν στην πλάτη και τον πήγαν στο νοσοκομείο μέσα στη νύχτα. Όμως, λίγο αργότερα, τον βρήκε σκεπασμένο με ένα λευκό σεντόνι στο κρεβάτι του νοσοκομείου. Είχε πεθάνει», είπε η Σάρα.
Ο Μορ, σήμερα 77 ετών, είπε ότι μπορούσε ακόμα να θυμηθεί μερικά πράγματα, όπως όταν πέθανε ο μεγάλος αδελφός του και την ευγένεια που αντιμετώπισαν από τους διασώστες τους – που τους προσέφεραν καταφύγιο για σχεδόν δύο χρόνια. «Μας έδωσαν φαγητό, μας έδωσαν φάρμακα, μας έδωσαν προστασία, τα πάντα, έπλυναν τα ρούχα μας», είπε, προτού αγκαλιάσει την 92χρονη γυναίκα.
Ο Γιουβάλ Νταγκάν, 28 ετών, ένας από τους εγγονούς του Γιοσί, είπε ότι μεγάλωσε ακούγοντας αυτήν την ιστορία, ωστόσο, αν και είχε επισκεφθεί την Ελλάδα, δεν είχε συναντήσει τους σωτήρες του παππού του. «Απ’ όταν ήμουν μικρός, αυτές οι τρεις Ελληνίδες αδελφές ήταν και είναι για μένα σύμβολο ηρωισμού, πρότυπα», είπε ο ίδιος.
Το 1994 οι τρεις αδελφές από τη Βέροια τιμήθηκαν με τον τίτλο των «Δικαίων των Εθνών», την υψηλότερη διάκριση που επιφυλάσσει το Ισραήλ σε μη Εβραίους που, διακινδυνεύοντας τη ζωή τους, βοήθησαν Εβραίους να σωθούν από τους Ναζί.
Περίπου έξι εκατομμύρια Ευρωπαίοι Εβραίοι σκοτώθηκαν από Γερμανούς Ναζί και τους συνεργάτες τους κατά τη διάρκεια του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου. Περισσότεροι από 27.000 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων 355 από την Ελλάδα, αναγνωρίστηκαν ως «Δίκαιοι των εθνών».
Πληροφορίες: Daily Mail, Πηγή: https://ellinofreneianet.gr/documents/mousafirides/16899-92chroni-apo-ti-veroia-synanta-toys-evraioys-poy-esose-apo-toys-nazi.html
Φωτογραφίες: AFP via Getty Images, AP
