Το κείμενο της παρέμβασης του Δικτύου Πολιτών Βόλου κατά της καύσης απορριμμάτων στη δημόσια διαβούλευση για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του σχεδίου «για τη δημιουργία δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών (ΑΕΠΥ) από Αστικά Στερεά Απόβλητα (ΑΣΑ)» Το Δίκτυο Πολιτών Βόλου κατά της καύσης απορριμμάτων θεωρεί καταρχήν προσχηματική τη συγκεκριμένη διαβούλευση, η οποία διενεργείται μέσα στο καλοκαίρι, χωρίς να έχει δοθεί το απαραίτητο χρονικό περιθώριο για να έχουν ενημερωθεί για το θέμα οι τοπικές κοινωνίες στις οποίες θα χωροθετηθούν οι νέες μονάδες καύσης απορριμμάτων, αλλά κυρίως χωρίς να έχει προηγηθεί ουσιαστική διαβούλευση με την τοπική αυτοδιοίκηση. Οι πολίτες του Βόλου γνωρίζουν πολύ καλά τα αποτελέσματα του εμπαιγμού της τοπικής κοινωνίας από τη δημόσια διοίκηση – τη μονίμως δυσανεκτική στη διαβούλευση με την τοπική κοινωνία, ενώ βιώνουν χρόνια τα αποτελέσματα της ήδη υφιστάμενης στην πόλη του Βόλου καύσης απορριμμάτων από την τσιμεντοβιομηχανία της ΑΓΕΤ-Lafarge. Με αυτή την εμπειρία αλλά και με την κληρονομιά των ιστορικών για την πόλη του Βόλου αγώνων ενάντια στην καύση απορριμμάτων, δηλώνουμε την αντίθεσή μας στη δημιουργία δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων που έχει προτείνει η κυβέρνηση σε πλήρη συντονισμό και ίσως καθ’ απαίτηση των εργολαβικών ομίλων που θα αναλάβουν την κατασκευή και λειτουργία των μονάδων.Η καύση απορριμμάτων έχει μόνο αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, στο περιβάλλον, στην οικονομία!1. Επικίνδυνες Επιπτώσεις στην Υγεία και στο ΠεριβάλλονΗ επιστημονική κοινότητα και οι ιατρικές έρευνες έχουν καταγράψει εκτενώς τους κινδύνους που προκύπτουν από την καύση απορριμμάτων. Εκπομπή Τοξικών και Καρκινογόνων Ουσιών: Οι κλίβανοι καύσης, ακόμα και οι πιο προηγμένοι, παράγουν και εκπέμπουν στο περιβάλλον ένα “κοκτέιλ” επικίνδυνων χημικών ενώσεων. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν:Α. Διοξίνες και Φουράνια: Πρόκειται για εξαιρετικά τοξικές συνθετικές ενώσεις που είναι διαβρωτικές για το ανθρώπινο ανοσοποιητικό και ενδοκρινικό σύστημα και ταξινομούνται ως γνωστοί ανθρωπογενείς καρκινογόνοι παράγοντες. Δεν συγκρατούνται εύκολα από φίλτρα και βιοσυσσωρεύονται στο λίπος των ζώων και των ανθρώπων, εισερχόμενα στην τροφική αλυσίδα. Περνούν στο βρέφος από τη μητέρα μέσω του θηλασμού.Β. Βαρέα Μέταλλα: Η καύση υπολειμμάτων που περιέχουν μόλυβδο, κάδμιο, υδράργυρο (π.χ. μπαταρίες, ηλεκτρονικά απόβλητα, πλαστικά με σταθεροποιητές) οδηγεί στην εκπομπή τους στην ατμόσφαιρα. Αυτά τα μέταλλα είναι νευροτοξικά και μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες σε νεφρά, νευρικό σύστημα και στην ανάπτυξη.Γ. Μικροσωματίδια (PM2.5/PM10): Η καύση παράγει τεράστιες ποσότητες μικροσωματιδίων, τα οποία διεισδύουν βαθιά στις πνευμονικές κυψελίδες και μπορούν ακόμη και να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος. Συνδέονται με αναπνευστικά νοσήματα (άσθμα, βρογχίτιδα), καρδιαγγειακά προβλήματα, εγκεφαλικά επεισόδια και πρόωρους θανάτους.Οι επικίνδυνες αυτές ουσίες μολύνουν τον αέρα, το νερό και το έδαφος. Η μακροχρόνια έκθεση, ακόμα και σε χαμηλές συγκεντρώσεις, αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, προβλημάτων αναπαραγωγής και ανάπτυξης, και χρόνιων ασθενειών. Οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού (παιδιά, ηλικιωμένοι, έγκυες) είναι ιδιαίτερα ευάλωτες.2. Μια Απολύτως Ακριβή ΔιαδικασίαΗ ιδέα ότι η καύση απορριμμάτων είναι φθηνή ή ότι “αποδίδει” μέσω παραγωγής ενέργειας είναι παραπλανητική. Πρόκειται για μια τεχνολογία υψηλού κόστους.Α. Υψηλά Κατασκευαστικά Έξοδα: Η κατασκευή μίας εγκατάστασης καύσης απορριμμάτων απαιτεί επενδύσεις εκατομμυρίων. Η τεχνολογία για τον έλεγχο των ρύπων (ηλεκτροστατικά φίλτρα, καταλύτες, συστήματα επεξεργασίας τέφρας) είναι εξαιρετικά ακριβή στην αγορά και στη συντήρησή της.Β. Λειτουργικό Κόστος και Συντήρηση: Η συνεχής λειτουργία, η συντήρηση του πολύπλοκου εξοπλισμού και η ασφαλής διάθεση των τοξικών υποπροϊόντων (π.χ. της τέφρας που συγκεντρώνει τις διοξίνες και τα βαρέα μέταλλα) επιβαρύνουν σημαντικά το οικονομικό κόστος.Γ. Οικονομική Μη Βιωσιμότητα: Συχνά, αυτά τα εργοστάσια απαιτούν μακροπρόθεσμες και δαπανηρές συμβάσεις με τους δήμους (συνήθως 20-30 έτη) για να εξασφαλίσουν σταθερή ροή απορριμμάτων, “κλειδώνοντας” ουσιαστικά μια περιοχή στην παραγωγή σκουπιδιών, αντί να επενδύσει στη μείωση και την ανακύκλωσή τους. Η ενέργεια που παράγουν είναι συχνά λιγότερη ακριβή από τις ανανεώσιμες πηγές, απαιτώντας επιδοτήσεις.Δ. Σε όλα αυτά, αν υπολογίσουμε και τα νοσήλια από τις επιπτώσεις, κυρίως της καύσης πλαστικού, στους συμπολίτες μας που διαμένουν κοντά σε αυτές τις μονάδες, οι οποίες τοποθετούνται συνήθως σε υποβαθμισμένες περιοχές με κατοίκους χαμηλών εισοδημάτων, τα κόστη είναι δυσθεώρητα.3. Αντίθετη με την Ανακύκλωση και την Κυκλική Οικονομία
Α. Καταστροφή Πολύτιμων Πρώτων Υλών: Τα απόβλητα που καίγονται είναι πηγές δευτερογενών πρώτων υλών. Το χαρτί, το πλαστικό, το μέταλλο και το γυαλί που καταστρέφονται στους κλιβάνους θα μπορούσαν να ανακυκλωθούν, εξοικονομώντας φυσικούς πόρους, ενέργεια και νερό που απαιτούνται για την παραγωγή νέων προϊόντων από πρώτες ύλες.
Β. Δημιουργία “Περιοχών” Σκουπιδιών: Για να είναι οικονομικά βιώσιμο, ένα εργοστάσιο καύσης απαιτεί συνεχή και σταθερή ροή απορριμμάτων. Αυτό δημιουργεί ένα αντιπαραγωγικό κίνητρο: η κοινότητα “πρέπει” να συνεχίσει να παράγει έναν συγκεκριμένο όγκο σκουπιδιών για να “ταΐσει” τον κλίβανο, αποθαρρύνοντας έτσι πρωτοβουλίες για μείωση των αποβλήτων στην πηγή και βελτίωση των ποσοστών ανακύκλωσης.
Γ. Χαμηλότερη Απόδοση Ενέργειας: Η ανακύκλωση είναι, σε συντριπτικό βαθμό, πιο ενεργειακά αποδοτική από την καύση. Για παράδειγμα, η ανακύκλωση αλουμινίου εξοικονομεί έως και 95% της ενέργειας που απαιτείται για την παραγωγή από πρώτη ύλη. Ακόμα και για πλαστικά, η ανακύκλωση συνήθως εξοικονομεί περισσότερη ενέργεια από αυτή που παράγεται από την καύση τους. Η Ελλάδα δυστυχώς παίρνει συχνά πρόστιμα από την Ευρωπαϊκή Ένωση για ελλειπή ανακύκλωση.
Δίκτυο Πολιτών Βόλου κατά της καύσης απορριμμάτων
