‘Ευθύμιος Γ. Τσάμης
Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Μαγνησίας
Αποτιμώντας την επιστημονική εκδήλωση της 16ης Νοεμβρίου 2019 με θέμα «Η αέρια ρύπανση στον Βόλο», προκειμένου να την αξιολογήσουμε στις πραγματικές της διαστάσεις, είναι απαραίτητο να έχουμε υπόψη μας τα ακριβή δεδομένα του προβλήματος αυτού.
Η αέρια ρύπανση απασχολεί παγκοσμίως πολλές πόλεις, ιδιαίτερα σε αναπτυσσόμενες χώρες, που, για διαφορετικούς λόγους η καθεμία, παρουσιάζουν αυτού του είδους το πρόβλημα. Το ενδιαφέρον από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα έχει επικεντρωθεί τα τελευταία χρόνια στο φαινόμενο αυτό, διότι αποδεικνύεται με τις μελέτες που πραγματοποιούνται ότι η επιδείνωσή του έχει άμεσες και καταστροφικές συνέπειες στην υγεία των ανθρώπων, όπως καρδιαγγειακά και πνευμονολογικά νοσήματα, ενώ συγχρόνως μελετάται και η πρόκληση και άλλων χρόνιων νοσημάτων, όπως άνοιας, νεφρικής ανεπάρκειας κ.λπ. Η αιτία αποδίδεται στα μικροσωματίδια (ανάλογα με τη διάμετρό τους ονομάζονται PM 10 μικρά&PM 2.5 μικρά), που εμπεριέχονται σε αυτήν και τα οποία έχουν διαφορετική χημική σύσταση ανάλογα με την πηγή πρόκλησης της αέριας ρύπανσης ανά περιοχή (βιομηχανική δραστηριότητα, οικιακή δραστηριότητα, κυκλοφορία αυτοκινήτων κ.λ.π.), με αποτέλεσμα να αλλάζει η σύστασή της και κατά χρονικά διαστήματα.
Η βλάβη που προκαλούν αυτά τα σωματίδια, λόγω της μικρής τους διαμέτρου, οφείλεται στην μέσω των πνευμόνων, απευθείας είσοδό τους στην κυκλοφορία του αίματος και στην επακόλουθη απόφραξη μικρών αγγείων που προκαλούν μέσω φλεγμονώδους διαδικασίας, ως ξένα σωματίδια που είναι. Όταν οι αποφράξεις των αγγείων αφορούν σε ευαίσθητα και ευγενή όργανα, όπως π.χ. ο εγκέφαλος ή η καρδιά, προκαλούνται οξέα συμβάμματα, όπως αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, οξέα εμφράγματα του μυοκαρδίου κ.ά., τα οποία, ανάλογα με την βαρύτητά τους, μπορεί να καταλήξουν σε θάνατο. Με τον ίδιο μηχανισμό απόφραξης των αγγείων συσχετίζεται πλέον η πρόκληση και άλλων νοσημάτων τα οποία παρουσιάζουν χρονιότητα, όπως η άνοια, νεφρική ανεπάρκεια κ.λπ. και τα οποία μελετώνται τα τελευταία χρόνια επισταμένως προκειμένου να διευκρινιστούν οι πτυχές της σχέσης αέριας ρύπανσης και χρόνιων νοσημάτων.
Το ενδιαφέρον λοιπόν που υπάρχει σε παγκόσμιο επίπεδο για αυτό το πρόβλημα δεν είναι μόνον για την αισθητική ή τη δυσάρεστη αίσθηση που προκαλεί η αέρια ρύπανση όταν παρουσιάζεται με συμπτώματα όπως δακρύρροια, φαρυγγαλγία, βήχα, δερματικά προβλήματα, ανάλογα με τη χημική σύσταση αυτής.
Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον επικεντρώνεται πλέον σε αυτό το πρόβλημα διότι τα τελευταία χρόνια, με τις πολλαπλές μελέτες που έρχονται στη δημοσιότητα, αποδεικνύεται ότι η αέρια ρύπανση ήταν τα πρώτα χρόνια της παρουσίας της ένας υποτιμημένος δολοφόνος, ωστόσο, προϊόντος του χρόνου, με τις επιστημονικές μελέτες που πραγματοποιούνται, αναδεικνύονται στις πραγματικές τους διαστάσεις οι καταστροφικές συνέπειές της για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Μάλιστα προσφάτως η Ιατρική κοινότητα ανακήρυξε την αέρια ρύπανση σε ξεχωριστό και αυτόνομο προδιαθεσικό παράγοντα για καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως είναι το Κάπνισμα, η Υπερχοληστεριναιμία, η Αρτηριακή Υπέρταση, ο Σακχαρώδης Διαβήτης κ.λ.π. Να σημειωθεί ότι, αναλόγως της χημικής τους συστάσεως και της διάρκειας επίδρασής τους στον ανθρώπινο οργανισμό, υπάρχει η υπόνοια ότι αυτά τα σωματίδια μπορούν να προκαλέσουν μακροπρόθεσμα και άλλα προβλήματα υγείας, όπως καρκίνους, αυτοάνοσα νοσήματα κ.λπ.
Με βάση τα σημαντικά δεδομένα που αναφέραμε θεωρήσαμε απαραίτητο να ασχοληθούμε με αυτό το πρόβλημα αναλύοντάς το κατ’ αρχάς ως φαινόμενο στην ολότητά του, προκειμένου να ενημερωθούν οι πολίτες, οι πολιτικοί και οι άλλοι φορείς της κοινωνίας μας.
Κύριος σκοπός της επιστημονικής εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε ήταν να μας εφοδιάσει όλους με τις γνώσεις που είναι απαραίτητες για να είναι τεκμηριωμένος και αποτελεσματικός ο δημόσιος διάλογος που έχει αναπτυχθεί στην πόλη μας για την αέρια ρύπανση και τις υποκατηγορίες της. Αυτό θα μας βοηθήσει να καταλήξουμε συντεταγμένα στις λύσεις που απαιτούνται προκειμένου να εξαλείψουμε αυτό το επικίνδυνο για όλους μας φαινόμενο.
Στην επιστημονική ημερίδα που συνδιοργανώσαμε οι μεγαλύτεροι Επιστημονικοί Σύλλογοι και Φορείς της περιοχής μας καλέσαμε για την ενημέρωσή μας σημαντικούς επιστήμονες στον τομέα τους, αναγνωρισμένους από την επιστημονική κοινότητα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, τους οποίους ευχαριστούμε για την αποδοχή της πρότασής μας.
Να σημειωθεί ότι ο καθηγητής κ. Σπυρίδων Πανδής θεωρείται πρόσωπο αναφοράς παγκοσμίως στα θέματα αέριας ρύπανσης, ο κ. Κων/νος Ελευθεριάδης είναι ο υπεύθυνος στον «Δημόκριτο» για τα θέματα αέριας ρύπανσης, ενώ και οι δύο συμμετέχουν στον πρόγραμμα «ΠΑΝΑΚΕΙΑ», που ασχολείται και μελετάει την αέρια ρύπανση σε έξι πόλεις της χώρας μας, μεταξύ των οποίων και ο Βόλος.
Επίσης, ο καθηγητής κ. Κων/νος Γουργουλιάνης ασχολείται με την αέρια ρύπανση στον Βόλο και τις επιπτώσεις της στην υγεία των κατοίκων της περιοχής εδώ και πολλά χρόνια, ενώ συγχρόνως με τον καθηγητή κ. Γεώργιο Σαχαρίδη, στο πλαίσιο έρευνας για επιστημονικούς λόγους με ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης, έχουν αναπτύξει δίκτυο δώδεκα μετρητών αέριας ρύπανσης στο πολεοδομικό συγκρότημα Βόλου.
Το δίκτυο αυτών των μετρητών καταγράφει σε συνεχή λειτουργία τα επίπεδα των σωματιδίων P.M. 2,5 καθημερινά και επί ένα χρόνο, αρχής γενομένης από τον Μάρτιο 2019, σε σχέση με την εισαγωγή στο Νοσοκομείο Βόλου ασθενών με οξέα επεισόδια, από αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, εμφράγματα και ισχαιμικά επεισόδια μυοκαρδίου και περιστατικά οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας, σε συνδυασμό με τον τόπο διαμονή τους. Από αυτήν την έρευνα θα αποκομίσουμε σημαντικά στοιχεία για την αέρια ρύπανση στο πολεοδομικό συγκρότημα Βόλου, τη «συμπεριφορά» της κατά την διάρκεια του έτους, τη σχέση της με τα προαναφερθέντα μελετώμενα οξέα προβλήματα υγείας , αλλά πιθανόν και τον εντοπισμό των πηγών αυτού του προβλήματος. Αναμένουμε λοιπόν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας.
Από την Επιστημονική Ημερίδα που πραγματοποιήθηκε προέκυψαν τα εξής σημαντικά συμπεράσματα και νέα δεδομένα για την περιοχή μας σε σχέση με την αέρια ρύπανση:
1. Η εκδήλωση καταγράφηκε ως υψηλού επιστημονικού επιπέδου, με σημαντικά δεδομένα που συνέβαλαν να διασαφηνιστούν πολλές πλευρές του προβλήματος της αέριας ρύπανσης ως γενικότερου παγκόσμιου προβλήματος και ως ειδικότερου προβλήματος της περιοχής μας
2. Πολλοί συμπολίτες μας ενημερώθηκαν για το πρόβλημα αυτό παρακολουθώντας την εκδήλωση είτε στο αμφιθέατρο του Τ.Ε.Ε. Μαγνησίας, είτε μέσω της διαδικτυακής μετάδοσης που πραγματοποιούνταν, ενώ υπάρχει η δυνατότητα να την αναζητήσουν και να την παρακολουθήσουν μέσω διαδικτύου και τώρα όσοι το επιθυμούν.
3. Διασαφηνίστηκε απόλυτα ότι υπάρχει διαχρονικά αέρια ρύπανση στον Βόλο, παρά την πτωτική τάση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια και παρά τις διακυμάνσεις αυτής κατά τη διάρκεια του έτους.
4. Είναι αδήριτη η ανάγκη ύπαρξης δικτύου μετρητών αέριας ρύπανσης προκειμένου να καταγράφεται και να μελετάται με λεπτομέρεια το πρόβλημα σε καθημερινή βάση, με άμεση δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων (online καταγραφή), με σκοπό να προειδοποιούνται οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού όταν υπάρχουν υπερβάσεις και να εντοπίζεται από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς με μεγαλύτερη ευκολία και αποτελεσματικότητα η περιοχή της πηγής ρύπανσης.
5. Όπως φάνηκε και από τις παρεμβάσεις όσων παρακολούθησαν την εκδήλωση, υπάρχει ανάγκη διοργάνωσης επόμενης εκδήλωσης η οποία θα αναλύσει τις υποκατηγορίες της αέριας ρύπανσης, όπως είναι η δυσοσμία που παρατηρείται στην πόλη μας, η καύση RDF από την τσιμεντοβιομηχανία και άλλες εκφάνσεις του προβλήματος της αέριας ρύπανσης.
Να σημειωθεί ότι εξαρχής απασχόλησε τους διοργανωτές της εκδήλωσης η περίπτωση να συμπεριληφθούν σε αυτήν και οι σοβαρές αυτές πτυχές του προβλήματος της αέριας ρύπανσης, αλλά αποφασίσθηκε να υπάρξει ξεχωριστή εκδήλωση με τη συγκεκριμένη θεματολογία, προκειμένου να αναλυθούν εις βάθος οι ιδιαίτερες και σημαντικές περιπτώσεις αυτής. Σκοπός είναι να ολοκληρωθεί η εικόνα του προβλήματος που αντιμετωπίζουμε, αρχής γενομένης από την ανάλυση και την εις βάθος γνώση και κατανόηση του συνολικού προβλήματος της αέριας ρύπανσης, με επικέντρωση στη συνέχεια στη δυσοσμία και την καύση RDF.
Απώτερος και μοναδικός σκοπός των διοργανωτών της επιστημονικής εκδήλωσης για την αέρια ρύπανση στον Βόλο είναι αφενός να ενημερωθεί η κοινωνία και οι αρμόδιοι φορείς για το πρόβλημα αυτό και αφετέρου να εμπεδωθεί πνεύμα συνεργασίας και συνεργειών μεταξύ όλων, βασιζόμενο σε επιστημονικώς τεκμηριωμένα δεδομένα, προκειμένου να λυθεί το σοβαρό αυτό πρόβλημα για την υγεία των κατοίκων της περιοχής, όπως αναλύθηκε.
Το παράδειγμα των απαιτούμενων συνεργειών αναδείχθηκε μέσα από τη συνεργασία των Επιστημονικών Φορέων και Συλλόγων για τη διοργάνωση της εκδήλωσης για την αέρια Ρύπανση στον Βόλο, αλλά και από την απόφασή τους να συνεχίσουν τη συνδιοργάνωση εκδηλώσεων που αφορούν σε μείζονα θέματα που απασχολούν την κοινωνία μας. Με αυτόν τον τρόπο σηματοδοτείται ένα νέο πνεύμα που πρέπει να διέπει τη νοοτροπία όλων όσοι έχουν την αρμοδιότητα και την ευθύνη και καλούνται να αντιμετωπίσουν και να λύσουν τα σοβαρά προβλήματα που μας ταλαιπωρούν, ως κοινωνία.
Όλα τα άλλα που συζητούνται πέραν αυτής της λογικής έχουν σχέση με παραφιλολογίες και αδιέξοδες συζητήσεις που δεν οδηγούν σε συγκεκριμένα και αναγκαία αποτελέσματα για την περιοχή μας.
