Το πρώτο ταξίδι με πλοίο στις ΗΠΑ από τη Μεγάλη Βρετανία έγινε το 1818 από την ναυτιλιακή εταιρεία Black Ball Line με έδρα την Νέα Υόρκη (Grace, 2008). Η πρώτη κρουαζιέρα έγινε στη Μεσόγειο και στη συνέχεια την Καραϊβική και τη Βαλτική, με σκοπό την απόλαυση του ήλιου κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου. Πραγματοποιήθηκε το 1835 από τον ArthurAnderson συνιδρυτή της εταιρείας Peninsular&OrientalSteamNavigationCompany (γνωστή ως P&O) (Μοϊρα και Μυλωνόπουλος, 2006).
Η ναυτιλιακή εταιρεία P&O το 1842 που συνέδεε ακτοπλοϊκά το Ηνωμένο Βασίλειο με την Ινδία και την Άπω Ανατολή, μέχρι το 1844 είχε ξεκινήσει κρουαζιέρες στο ανοιχτό βρετανικό πέλαγος και τη Μεσόγειο. To 1844 η ίδια εταιρεία (P&G) πραγματοποίησε το πρώτο ταξίδι αναψυχής από την Αγγλία στο Κάιρο, την Αθήνα και την Κωνσταντινούπολη, όπου δημοφιλείς συγγραφείς επιδοτήθηκαν σε αντάλλαγμα για ένα δωρεάν ταξίδι, προκειμένου να δημοσιεύσουν τις περιπέτειες τους σε εξωτικές τοποθεσίες σε γνωστή εφημερίδα ή περιοδικά (Polat, 2015).Στα τέλη της δεκαετίας του 1880 νέες εταιρείες εισήλθαν στο τομέα της κρουαζιέρας που άρχισε ν’ αναπτύσσεται. Στη συνέχεια, το 1900 μια γερμανική εταιρεία κατασκεύασε το πρώτο κρουαζιερόπλοιο (γνωστό ως Prinzessin Victoria Luise) αποκλειστικά για αυτό το σκοπό, εκτελώντας τη γραμμή Αμβούργο-Αμερική (Polat, 2015). Πρόκειται για ένα μικρό και πολυτελές πλοίο το οποίο αποσκοπούσε στην προσέλκυση πλούσιων επιβατών.
Το 1886 η NorthofScotland, ξεκίνησε κρουαζιέρες στα Νορβηγικά φιόρδ με κόστος 10 λιρών, ενώ το 1889 η OrientLine μπήκε στον ανταγωνισμό της Νορβηγίας ξεκινώντας παράλληλα και κρουαζιέρες στη Μεσόγειο. Μέχρι το 1890 η P&O που έγινε παγκόσμιο εμπορικό σήμα ανέπτυξε παγκόσμιο δίκτυο άμεσων και συνδεόμενων υπηρεσιών για τους επιβάτες το οποίο και παρέμεινε αναλλοίωτο μέχρι και τη δεκαετία του 1960, οπότε ήρθε ο ανταγωνισμός από τις αεροπορικές εταιρείες. Το 1904 η P&O μετασκεύασε πλοίο που δεν χρειαζόταν πλέον για τις ταχυδρομικές της μεταφορές για αναψυχή, εντάσσοντας το σε γραμμή κρουαζιέρας το οποίο και είχε τη δυνατότητα μεταφοράς 160 επιβατών σε συνθήκες πρώτης θέσης και απόλυτης πολυτέλειας. (StephenJ. Page, 2006)
Μέχρι την «Μεγάλη Ύφεση», του 1930, οι κρουαζιέρες που πραγματοποιούνταν σε μακρινούς προορισμούς ήταν κυρίως για τις εύπορες κοινωνικές τάξεις, οι οποίες είχαν την δυνατότητα να διαθέσουν χρόνο και χρήματα για αυτόν το σκοπό (Douglas, Douglas και Derrett, 2001).
Το Laconia της Cunard Line, τον Μάιο 1923 έγινε γνωστό για την πρώτη παγκόσμια κρουαζιέρα με ένα ταξίδι που κράτησε 130 ημέρες. Αναχώρησαν στις 21 Νοεμβρίου 1922 και επέστρεψαν στη Νέα Υόρκη, στις 30 του Μαρτίου του 1923 μετά από κατάπλου σε 22 λιμάνια στη Καραϊβική, τη Διώρυγα του Παναμά (ήταν η πρώτη διέλευση τέτοιου μεγέθους πλοίου από το κανάλι), κατά μήκος του Ειρηνικού και επιστροφής στις Ηνωμένες Πολιτείες, μέσω της Άπω Ανατολής, της Διώρυγας του Σουέζ, τη Μεσόγειο και τον Ατλαντικό. Το πλοίο είχε διαφημιστεί για πολυτελείς κρουαζιέρες καθώς απευθυνόταν μόνο σε εκατομμυριούχους.
3.1 Οι διαφοροποιήσεις στη κρουαζιέρα πριν και μετά τη δεκαετία του 60
Μετά το β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ξεκίνησε μια νέα εποχή για την κρουαζιέρα με τον μεγαλύτερο αριθμό των κρουαζιερόπλοιων να επικεντρώνεται στη Μεσόγειο, τον Ειρηνικό Ωκεανό και τη Βόρεια Ευρώπη (Κοκκώσης, Τσάρτας και Γκρίμπα, 2011).Οι διαφορές στις κρουαζιέρες της περιόδου πριν τη δεκαετία του 60, με αυτές του σήμερα, εστιάζονται:
- στο χρόνο (μεγάλη η διάρκεια τότε, μικρότερη τώρα)
- στην απόσταση (μεγαλύτερη τότε, μικρότερη σήμερα)
- στα λιμάνια εκκίνησης (τότε ήταν τα λιμάνια παραγωγής των πλοίων, σήμερα λιμάνια με θερμό κλίμα, όπου ο τουρίστας φτάνει σε αυτά με αεροπορική σύνδεση)
- στη διάρκεια του θαλάσσιου ταξιδιού( περισσότερο χρόνος στη Θάλασσα τότε, περισσότερος ώρες της ημέρας στα λιμάνια)
- στα πλοία (τότε ήταν μεταχειρισμένα και μετασκευασμένα σε κρουαζιερόπλοια, σήμερα ναυπηγημένα ειδικά γι’ αυτόν το σκοπό.(Kane, 1984)
- στο κεφαλαιουχικό κόστος ναυπήγησης των νέων κρουαζιερόπλοιων
- στις οικονομίες κλίμακας, στη παραγωγή και το μάρκετινγκ του μαζικού τουρισμού που εξασφάλιζε υψηλές πληρότητες (στο 85% ),συγχωνεύσεις εταιρειών του είδους μετά τις παραγγελίες πλοίων την δεκαετία του 90 (Baum, 1993)
- στο κόστος καυσίμων (ταξίδευαν πλέον με μικρότερες ταχύτητες)
- στο εργατικό κόστος (φαινόμενο πρόσληψης πληρωμάτων με μικρούς μισθούς από Φιλιππίνες και χώρες της Αν. Ευρώπης)
Η κρουαζιέρα στην Ευρώπη
Η Ευρώπη αντιπροσωπεύει τη δεύτερη παγκοσμίως μεγαλύτερη αγορά επιβατών κρουαζιέρας με 6.6 εκατ. μέσα στο 2015,μετά την Καραϊβική (CLIA) ως ένας από τους τρεις ποιο ελκυστικούς προορισμούς (G. P. Wild & BREA, 2009, ΕΥΤΕΠΟΑ, 2010). Η βιομηχανία της κρουαζιέρας στην αρχή της δεκαετίας του ’80 στην Ευρώπη αφορούσε 1,5 εκατ. επιβάτες και το 2009 15,5 εκ. με μέσο ρυθμό ανάπτυξης 5,5%. (Mitchell Duplessis Projects (PTY) LTD, 2010, Royal Caribbean Cruises, 2010, Kwag and Lee, 2009). Το 2008 είχε ολικά έσοδα 32,2 δις ευρώ, ενώ το 2015 η οικονομική απόδοση του κλάδου έφτασε τα 40.95 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αριθμό ρεκόρ και αύξηση 2% σε σχέση με 2014. Οι άμεσες δαπάνες του κλάδου έφτασαν τα 16.89 δις. ευρώ, από16.6 δισ. ευρώ το 2014 και 14,2 δις το 2008.
Μέχρι το 2015, ο κλάδος της κρουαζιέρας δημιούργησε, 10.000 νέες θέσεις εργασίας σε όλη την Ευρώπη, σε σύνολο 360.571 επιχειρήσεων κρουαζιέρας (G.P. Wild & BREA, 2009). Οι μισθοί και τα επιδόματα για τους Ευρωπαίους εργαζόμενους του κλάδου έφτασαν τα 11.05 δις. ευρώ.
Η κρουαζιέρα στην Ελλάδα
Τα ελληνικά νησιά καθιερώθηκαν ως τουριστικός προορισμός κρουαζιερόπλοιων από το διεθνές jetset, όταν αυτό φιλοξενούταν στις πολυτελείς θαλαμηγούς των Ελλήνων εφοπλιστών στις δεκαετίες του 50 και 60. Το 1954 ο Ωνάσης απέκτησε τη θαλαμηγό του «Χριστίνα», που του στοίχισε το αστρονομικό τότε ποσό των 4 εκατ. δολαρίων.Στα καταστρώματα του «Χριστίνα» βρέθηκαν πλήθος διάσημων όπως η Τζάκι Κέννεντι, η Μαρία Κάλλας, η Ελίζαμπεθ Τέιλορ, η Γκρέις Κέλι, ο Φράνκ Σινάτρα, η Μέριλιν Μονρόε, η Γκρέτα Γκάρμπο, ο Ρίτσαρντ Μπάρτον, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ κ.α.
