Η φετινή χρονιά αποτελεί ορόσημο καθώς συμπληρώνονται διακόσια χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, στην οποία πήρε μέρος όλη η σκλαβωμένη Ελλάδα. Από αυτό το εθνικό προσκλητήριο δεν θα μπορούσαν να απουσιάσουν και οι Έλληνες της καθ’ ημάς Ανατολής.
Οι Μικρασιατικοί Σύλλογοι «Εγγλεζονήσι», «Ίωνες», «Μνήμες Προσφύγων» και η «Ένωση Ποντίων Μαγνησίας» λαμβάνοντας και τηρώντας όλα τα πρωτόκολλα ασφαλούς προσέλευσης και παραμονής στο χώρο για την αντιμετώπιση του κορονοϊού πρόκειται να πραγματοποιήσουν ημερίδα το Σάββατο 11 Σεπτεμβρίου 2021 και ώρα 18.30 στον κήπο του Ξενοδοχείου «ΞΕΝΙΑ».
Θέμα της ημερίδας είναι «Η πολύπλευρη συμβολή του Μικρασιατικού και Ποντιακού Ελληνισμού κατά την Επανάσταση του 1821». Η εκδήλωση αυτή έχει σκοπό να προβάλει στο ευρύ κοινό τους αγώνες και τις θυσίες των προγόνων μας στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, που δεν είναι, δυστυχώς γνωστός στους περισσότερους και ούτε καν αναφέρονται στα σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας.
Η κήρυξη της Επανάστασης έγινε αφορμή διωγμών κατά των Ελλήνων όλης της Μικράς Ασίας. Ξεχωριστά ιστορικά γεγονότα υπήρξαν το ολοκαύτωμα των Κυδωνίων (Αϊβαλί) , οι σφαγές της Σμύρνης και της Νέας Εφέσου (Κουσάντασι), καθώς και ο απαγχονισμός του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’ το καλοκαίρι του 1821.
Το κύμα αυτών των διωγμών συνετέλεσε στην ενίσχυση της εθνικής συνείδησης όλων των Ρωμιών και ιδιαίτερα αυτών που κατοικούσαν στα ενδότερα της Μικράς Ασίας. Οι Έλληνες της Ανατολής παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες είχαν αξιοσημείωτη ενεργή συμμετοχή στην Επανάσταση με την εθελοντική στράτευση χιλιάδων Μικρασιατών που συμμετείχαν στις μάχες στο πλευρό των ομογενών τους . Άλλωστε, είχαν μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία που είχε ήδη εξαπλωθεί στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη , στις Κυδωνίες , στην Καππαδοκία και στον Πόντο.
Έξι διακεκριμένοι επιστήμονες κι ερευνητές μέσα από τις εισηγήσεις τους θα αναδείξουν τη συμμετοχή των Μικρασιατών στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας.
1) Ο Δρ. ιατρός κ. Δημήτριος Καραμπερόπουλος είναι ιστορικός της Ιατρικής και ασχολείται ιδιαίτερα με την εποχή του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και τους ιατρούς της αρχαιότητας Ιπποκράτη και Γαληνό. Το θέμα της εισήγησής του είναι: «Η Μικρά Ασία στη Χάρτα (1797) της Ελλάδας του Ρήγα Βελεστινλή».
2) Ο κ. Δημήτρης Κωνσταντάρας Σταθαράς, ιστορικός με ενασχόληση στα μικρασιατικά θέματα. Το θέμα της εισήγησής του είναι : «Η συμβολή του Μικρασιάτικου Ελληνισμού στην Επανάσταση του 1821».
Ειδικότερα στην εισήγησή του παρουσιάζεται ο βαρύς φόρος αίματος που πλήρωνε ο Μικρασιάτικος Ελληνισμός, ύστερα από κάθε ήττα του τουρκικού στρατού ή του στόλου. Κατά τα «Ορλωφικά» (1770) ο ελληνικός πληθυσμός της Σμύρνης, «πλήρωσε» την πανωλεθρία του τουρκικού στόλου στον κόλπο του Τσεσμέ από τον Ορλώφ (5-7 Ιουλίου 1770). Η Φιλική Εταιρεία ( Οδησσός, 1814) μετέφερε την έδρα της στην Κωνσταντινούπολη το 1817 και το 1819 οργανώθηκε στη Σμύρνη και Κυδωνίες. Αναφέρονται ονόματα Φιλικών από Σμύρνη, Κυδωνίες, Βουρλά, Μοσχονήσια, Έφεσος, Κύζικος, Μυσία, Προύσα, Τσεσμές, Μάδυτος, Φώκαια, Μουδανιά και Βιθυνία. Μετά την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης στην Πελοπόννησο (23 Μαρτίου 1821) ο Σουλτάνος ξέσπασε σε σφαγές επιφανών Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη και απαγχόνισε τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄ και άλλους αρχιερείς και επακολούθησαν σφαγές και λεηλασίες στις Κυδωνίες και στη Σμύρνη. Συμμετοχή Μικρασιατών με εθελοντές σε άτακτα σώματα (σε οπλαρχηγούς) και τακτικά σώματα. (Αναφέρονται ονόματα). Το 1826 συγκροτήθηκε η Ιωνική Φάλαγγα που αναγνώρισαν τη συμβολή της στον Αγώνα ο Νικηταράς, ο Καραϊσκάκης και ο Φαβιέρος (Εγκώμια για την Ιωνική Φάλαγγα). Ο Ιωνικός Λόχος συμμετείχε στην Επανάσταση της Θεσσαλίας το 1878 και την παραμονή της μάχης της Μακρινίτσας (17 Μαρτίου 1878) βρέθηκε στο Κλήμα του Φυτόκου.
3) Η κ. Βασιλεία Γιασιράνη- Κυρίτση γεννήθηκε στη Νέα Ιωνία από γονείς Μικρασιάτες. Τελείωσε το Αρχαιολογικό τμήμα του Αριστοτελείου και από το 1975 ως 2007 υπηρέτησε στη Μέση Εκπαίδευση. Το θέμα της εισήγησής της είναι : «Μουρούζη Υψηλάντη Μαρία, Χατζηκώστα Πανωραία. Δύο γυναικείες. Δύο γυναικείες φυσιογνωμίες της Μικράς Ασίας στην Επανάσταση του 1821».Στη συγκεκριμένη εισήγηση θα αναδειχθούν ιδιαίτερα στοιχεία από τη ζωή, τη δράση και την ανιδιοτελή προσφορά αυτών των γυναικών στην επαναστατημένη Ελλάδα με πλούσιο φωτογραφικό υλικό.
4) Ο κ. Βλάσης Αγτζίδης είναι ιστορικός. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1956 και μεγάλωσε στην Αθήνα. Είναι διδάκτωρ σύγχρονης Ιστορίας, μαθηματικός.
Στην εισήγησή του θα παρουσιαστούν στοιχεία τα οποία αποδεικνύουν ότι παρότι η Επανάσταση του 1821 έχει μελετηθεί σε μεγάλο βαθμό, εν τούτοις διάφορες παράμετροι που σχετίζονται με το ιδεολογικό, κοινωνικό αλλά και γεωγραφικό πλαίσιο, παραμένουν ακόμα άγνωστες. Στις παραμέτρους αυτές περιλαμβάνεται και η συμμετοχή των Ελλήνων που κατοικούσαν σε περιοχές που είτε δεν εντάχθηκαν από την αρχή στο ελεύθερο ελληνικό κράτος, είτε χάθηκαν οριστικά για τον ελληνικό κόσμο μετά το 1922. Στην κατηγορία αυτή των αγνώστων συμβολών στην Παλιγγενεσία είναι η συμμετοχή των Ελλήνων από τον Πόντο και την υπόλοιπη Μικρά Ασία, καθώς και τη Θράκη…
5) Η κ. Αρχοντία Παπαδοπούλου γεννήθηκε στον Πειραιά, μεγάλωσε και κατοικεί στη Νίκαια και είναι Μικρασιάτισσα της τρίτης γενιάς. Είναι πτυχιούχος της Γαλλικής Φιλολογίας και του Ιστορικού – Αρχαιολογικού Τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Το θέμα της εισήγησής της είναι: «Η συμμετοχή των Ελλήνων της καθ’ ημάς Ανατολής στην Παλιγγενεσία του 1821».
Οι Έλληνες της καθ΄ημάς Ανατολής συμμετείχαν στην προετοιμασία της Επανάστασης του 1821 ως Φιλικοί και ενίσχυαν με χρήματα και πολεμοφόδια, Με την έναρξη της Επανάστασης ήρθαν και συμμετείχαν αθρόα στον κατά ξηρά και θάλασσα Αγώνα. Πολλοί από αυτούς συντηρούσαν και στρατιώτες με δικά τους έξοδα.
Ως αντίποινα καταστράφηκαν από τους Οθωμανούς ολοσχερώς οι Κυδωνίες και τα Μοσχονήσια, ενώ επλήγησαν βαρύτατα οι Έλληνες στην Κων/πολη, Σμύρνη, Μαγνησία και άλλες πόλεις. Δημεύτηκαν οι περιουσίες από την Υψηλή Πύλη των συμμετεχόντων στον Αγώνα και δολοφονήθηκαν οι συγγενείς τους.
Τα παραπάνω αποδεικνύονται μέσα από τα επίσημα έγγραφα και τις 493 αιτήσεις των Αγωνιστών για συνταξιοδότηση τους, που ευρίσκονται στο Αρχείο των Αγωνιστών της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος και άλλες στο Αρχείο των Γενικών Αρχείων του Κράτους.
6) Ο κ. Αθανάσιος Ε. Καραθανάσης είναι μικρασιατικής καταγωγής κι έχει γεννηθεί στο Βόλο. Σπούδασε Φιλολογία, Ιστορία και Θεολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Αναγορεύτηκε διδάκτωρ Φιλολογίας (1975)και Θεολογίας-Εκκλησιαστικής Ιστορίας (1985) του ιδίου Πανεπιστημίου. Υπηρέτησε ως Υφηγητής και Επίκουρος Καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και υπήρξε Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής , Τομέας Ιστορίας, του Α.Π.Θ.. Το 1998 εκλέχτηκε στην έδρα της Ιστορίας του Ελληνισμού.
Το θέμα της εισήγησής του είναι: «Η συμβολή των Καππαδοκών στην Επανάσταση του 1821».
Μόλις έφθασε η είδηση της Επανάστασης στην Καππαδοκία τουρκικός όχλος ξεχύθηκε στις ρωμέικες γειτονιές απειλώντας με γενική σφαγή. Είναι γνωστό ότι πλούσιοι πρόκριτοι της Καισάρειας, με χρήματα και δώρα, χρημάτισαν τους αρχηγούς του όχλου και αποσοβήθηκε η απειλούμενη σφαγή. Στην γειτονική Μονή του Τιμίου Προδρόμου Ζιζίνδερε άλλες ομάδες Τούρκων ατάκτων εξεδίωξαν τους μοναχούς και την λεηλάτησαν. Αυτοί, τότε, κατέφυγαν στα Φάρασα και όταν ησύχασαν κάπως τα πράγματα, επέστρεψαν και την βρήκαν κατεστραμμένη. Στα γειτονικά χωριά για αρκετό καιρό επικρατούσε η τρομοκρατία και οι αναγκαστικοί εξισλαμισμοί. Ως ακόμη την Ανταλλαγή οι Καππαδόκες μοιρολογούσαν για τα γεγονότα εκείνου του καιρού και το μαρτύριο του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄. Κατά την διάρκεια του Αγώνος του 1821 εκατοντάδες Καππαδοκών έφθασαν στον επαναστατημένο Μοριά και πολέμησαν στο πλευρό οπλαρχηγών του. Στα αρχεία του Αγώνος φέρονται ως Καραμανλήδες, Καππαδόκες και Ανατολίτες.
Την ημερίδα θα συντονίσει ο κ. Πασχάλης Δήμου, Διευθυντής του 30ού Δ. Σχ. Βόλου και Ταμίας της Πολιτιστικής Εστίας Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας «Ίωνες».
