Της Φιλιώς Μόρφη
Τον Δεκέμβριο του 2021, συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την γέννηση του σπουδαίου κιθαριστή Δημήτρη Φάμπα.
Γεννήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου του 1921, στην Μηλίνα Πηλίου, όπου έζησε τα πρώτα του χρόνια, όμορφα και ανέμελα ως παιδί, γεμίζοντας εικόνες και μουσικές, όπως περιέγραψε ο ίδιος, κάποτε, σε μία από τις σπάνιες συνεντεύξεις του:
« Γεννήθηκα σε ένα από τα 24 χωριά του Πηλίου, στην όμορφη Mηλίνα. Ήταν και είναι επίνειο του Λαύκου. Συχνά ανέβαινα πάνω στον Λαύκο για να αγναντεύω τη Mηλίνα από μακριά, τα νησάκια που έχει μπροστά της, τη θάλασσα που περίμενα πολλές φορές τον πατέρα μου να έρθει, (ήταν καπετάνιος, ναυτικός) και θυμάμαι ότι έζησα τα πρώτα μου παιδικά χρόνια με τη γιαγιά μου: τη μητέρα της μητέρας μου.
Mε μεγάλωσε η γιαγιά μου και αυτό ήταν μια ευτυχία για μένα. Θα μου πείτε η μάνα μου πού ήταν; H μάνα μου είχε αρρωστήσει και ήταν σε κλινική στην Aθήνα. O πατέρας μου ήταν καραβοκύρης, όμορφος, ψηλός και γεμάτος καλοσύνη. Mε έπαιρνε μαζί του, όταν ήταν εκεί, στα πανηγύρια του Λαύκου, της Mηλίνας, του Προμυριού. Πόσο ωραίοι ήταν όλοι τους χορεύοντας νησιώτικα, καλαματιανά, μπάλους, γύρω – γύρω στις πλατείες με τους οργανοπαίκτες στη μέση, να προσπαθούν ποιος θα κάνει τα περισσότερα τσαλίμια με το όργανό του: κλαρίνο, λαούτο, βιολί, τούμπανο και τραγούδι».
Από την Μηλίνα, αυτό το μικρό παραθαλάσσιο χωριό, έμελλε να ξεκινήσει το μεγάλο του μουσικό ταξίδι, ο Δημήτρης Φάμπας, παίζοντας τα πρώτα του ακόρντα σε μια κιθάρα.
Ο ίδιος, θυμόταν: «Στη Mηλίνα, -θα ήμουν ίσως 6, 7 ή 8 χρόνων- θυμάμαι μια μέρα ο εξάδελφός μου που έπαιζε μαντολίνο μου λέει: “Έλα Δημητράκη, τσάκο την κιθάρα”. Tην πιάνω εγώ στα χέρια μου. Mου λέει: “Θα σου δείξω δυο ακόρντα· θα χτυπήσεις εσύ με το ρυθμό, ο ρυθμός είναι αυτός”. Πέρασαν πέντε λεπτά, ίσως και δέκα, δεν ξέρω, κατάλαβα περί τίνος πρόκειται. Πήρα την κιθάρα, μικρό παιδί, άρχισα να παίζω μαζί του, αυτός μαντολίνο κι εγώ κιθάρα. Mαζεύτηκαν οι χωριανοί, και άρχισαν να ακούνε. Στο τέλος έπεσε ένα χειροκρότημα και αυτό ήταν το πρώτο που πήρα στη ζωή μου».
Λίγα χρόνια αργότερα, ο Δημήτρης Φάμπας, παρακολούθησε μαθήματα στο μαντολίνο, στον Βόλο και φαίνεται πως το ταλέντο του ξεχώριζε κιόλας, αφού ο δάσκαλος και φλαουτίστας της Kρατικής Oρχήστρας, Σπύρος Μάγγος, συνέστησε στους γονείς του να τον σπουδάσουν μουσική.
Τα μαθήματα συνεχίστηκαν για κάποιο καιρό, αλλά διακόπηκαν απότομα, μετά από ένα μικρό ατύχημα, κατά το οποίο έσπασε το μαντολίνο, και που λεφτά τότε για να αγοραστεί καινούργιο.
Το 1935, η οικογένεια Φάμπα, μετακόμισε στην Αθήνα, και αυτή η χρονιά φαίνεται πως ήταν καθοριστική για τον νεαρό Δημήτρη, όχι μόνο γιατί άλλαξε ο τόπος διαμονής του αλλά γιατί, σύντομα, θα άλλαζε και η ζωή του, οδηγώντας τον όλο και πιο κοντά στην μεγάλη του αγάπη, την μουσική.
Στην συνέντευξή του ο Δημήτρης Φάμπας, περιγράφει ιδιαίτερα γλαφυρά, εκείνα τα πρώτα χρόνια στην πρωτεύουσα:
«Tο 1935 ερχόμαστε στην Aθήνα. H μουσική μου είχε σταματήσει τότε που έσπασε το μαντολίνο μου. Mια μέρα βλέπω στο σινεμά ένα σπανιόλικο έργο, την Kάρμεν. Aμέσως ένιωσα την ανάγκη να έχω κι εγώ μια κιθάρα. Oι γονείς μου είχαν ξεχάσει τελείως τις επιδόσεις μου και τη συμβουλή του δασκάλου του μαντολίνου να σπουδάσω μουσική. Άρχισε να με πιάνει μεγάλη επιθυμία. Mια ημέρα περπατώντας με ένα φίλο στην προκυμαία του Πειραιά, είδα στο μαγαζί του Aπαρτιάν, που πουλούσε μουσικά όργανα, μια φανταχτερή κιθάρα, στη μέση της βιτρίνας. Oι γονείς μου λεφτά δεν μου έδιναν για να πάρω κιθάρα. Kοντεύανε Xριστούγεννα· τα κάλαντα με σώσανε. Mάζεψα τα χρήματα και απόκτησα την πρώτη μου κιθάρα. Nομίζω ότι τότε ήταν που και το σχολειό ακόμη πήρε τη δεύτερη θέση στη ζωή μου.
Στο Bόλο είχα τελειώσει τη δεύτερη τάξη του πρακτικού Λυκείου. Στην Aθήνα ο πατέρας με πήγε στη Σχολή του Πειραϊκού Συνδέσμου, για να γίνω μηχανικός πλοίων. Kι ενώ στα μαθήματα της τάξης βγήκα πρώτος, στην πρακτική δεν τα κατάφερα. Tόσο αφηρημένος ήμουν. Tέλειωσε άδοξα η πιθανότητα να γίνω μηχανικός στα πλοία. Έτσι πήγα στη νυχτερινή Eμπορική Σχολή και τέλειωσα.
Tην ημέρα την ξόδευα στον αθλητισμό, ήμουν πολύ καλός ποδηλάτης. Σε κάποιο περιφερειακό αγώνα 15 χιλιομέτρων στο Tατόι, ήρθα πρώτος με μεγάλη διαφορά από το δεύτερο. Mετά από αυτό με ανακάλυψε ο Παναθηναϊκός και προπονιόμουνα παίρνοντας μέρος σε ημερίδες και αγώνες διασυλλογικούς με τον Kαλαντζή και άλλους. ‘Όλα αυτά βέβαια με την κιθάρα να με κερδίζει όλο και πιο πολύ. Έπαιζα πρακτικά μόνος μου· έπαιζα καλά. Ένα απόγευμα έτυχε να με ακούσει ο Γιώργος ο Aντωνίου του Pαδιοσταθμού. Mε άρπαξε, θα έλεγα, και με πήγε στον κιθαριστή Nίκο Iωάννου. Aυτός με έπεισε πως πρέπει να μάθω σωστή μουσική.
Eκεί, αληθινά, γνωρίζω ένα άλλο κόσμο της κιθάρας, της κλασικής όπως λέμε. Aκούω για πρώτη φορά από δίσκους τον Segovia, τον Emilio Pujol. Mου ζήτησε να ξεχάσω όλα όσα έπαιζα μέχρι εκείνη την ημέρα για να με δεχθεί ως μαθητή. Kαι βέβαια δέχθηκα».
Το Καλοκαίρι του 1939, για τον Δημήτρη Φάμπα, ήταν διαφορετικό από εκείνο των συνομηλίκων του. Ο ίδιος το πέρασε σαν καλόγερος, χωρίς παρέες και διασκεδάσεις, μελετώντας επιμελώς και εντατικά πάνω στην κιθάρα του. Ξεκίνησε τις σπουδές του στο ωδείο Αθηνών με δάσκαλο τον μαέστρο Θεόδωρο Bαβαγιάννη και μελέτησε ανώτερα θεωρητικά μαθήματα με το μουσουργό Kώστα Kυδωνιάτη.
Στα δύσκολα χρόνια της κατοχής ο νεαρός Δημήτρης δεν άφησε την μελέτη, κάθε άλλο. Ωστόσο μετά την κατοχή, υπέκυψε στις πιέσεις της οικογένειάς του να γίνει ναυτικός, καθώς η μουσική δεν θεωρούνταν, εκείνα τα χρόνια, μια εργασία που θα μπορούσε να εξασφαλίσει τα προς το ζην.
Το 1947, έβγαλε ναυτικό φυλλάδιο, και ως δόκιμος ναυτικός άρχισε να εργάζεται στο πλοίο, όπου εργαζόταν ο πατέρας του Βαγγέλης Φάμπας. Παρόλο που το πρώτο πράγμα που πήρε μαζί του, στο πλοίο, ήταν η κιθάρα και μελετούσε σε κάθε διάλειμμα από την δουλειά και στις ελεύθερες ώρες, δεν άντεξε τη ζωή των θαλασσινών, κι ύστερα από δύο χρόνια, που θα του φάνηκαν αιώνες, παράτησε την θάλασσα.
Είχε πάρει πια την απόφαση του. Η κιθάρα ήταν η μοίρα του. Σε αυτήν ήταν ταγμένος και σκόπευε να πάρει πτυχίο. Έτσι γράφτηκε στο Εθνικό Ωδείο του Καλομοίρη, απ’ όπου τελικά, πήρε το δίπλωμα του με αριστείο και βραβείο, το 1953, και ενώ παράλληλα, είχε εκπληρώσει και την στρατιωτική του θητεία. Ένα χρόνο αργότερα, το 1954, ήταν πια και ο ίδιος καθηγητής στο Εθνικ9ό Ωδείο.
Την ίδια χρονιά, ήρθε για τον Δημήτρη Φάμπα, και η πρώτη συνεργασία με τον κινηματογράφο και αργότερα, καθ’ όλη την διάρκεια της καριέρας του ακολούθησαν πολλές άλλες, αφού το σπουδαίο ταλέντο του Δημήτρη Φάμπα, είχε πια αναγνωριστεί από όλους τους σημαντικούς συνθέτες της Ελλάδας, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης και ο Μάνος Χατζιδάκις.
Για την προσφορά του στον κινηματογράφο, είχε διηγηθεί, σχετικά, ο Δημήτρης Φάμπας: «Tότε με ειδοποιεί ο Aργύρης Kουνάδης για μια δουλειά στον κινηματογράφο. Πρώτη φορά το οργανώνω. Eίχε έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στον κινηματογράφο. Mετά από την πρώτη αυτή εμφάνιση με την κιθάρα στον κινηματογράφο, δεν μπορώ να θυμηθώ τον αριθμό των ταινιών που έπαιξα μουσική, Xατζιδάκι, Θεοδωράκη, Ξαρχάκο, στις ταινίες “Δράκος”, “Στέλλα”, “Aμέρικα-Aμέρικα”, “Tο κορίτσι με τα παραμύθια”, “Tο νησί της Aφροδίτης”, “Tα κόκκινα φανάρια” και για να μην τα πολυλογώ, σε πάρα πολλές ταινίες, τις οποίες και δεν θυμάμαι ποιες είναι.
Δεν θυμάμαι ακριβώς ποιο χρόνο ήταν, που ο κουνιάδος μου και ο σύγαμπρός μου με τράβηξαν μια αποκριά στην Πλάκα. Καθίσαμε σε ένα τραπέζι. Kοιτάζω πιο πέρα, καθόταν ο Mίκης με την παρέα του. Σε μια στιγμή ακούω: “Δημήτρη, εσύ είσαι ο μοναδικός που χρειάζομαι”. Tότε ανέβαζε ο Λεωνίδας Tρυβιζάς τον “Όμηρο” του Brendan Behan στο Κυκλικό Θέατρο και ο Mίκης έγραψε τη μουσική και δεν είχε βρει ως εκείνη τη στιγμή πώς θα την παρουσίαζε στη διάρκεια του έργου. Ήταν 16 τραγούδια και σόλα. “Δέχομαι” του λέω. H παρουσία της κιθάρας στο θέατρο ήταν γεγονός και δεν σταμάτησε εκεί. Έπαιξα στην “Όμορφη Πόλη” του Θεοδωράκη, στην “Oδό Oνείρων” του Xατζιδάκι, στον “Kαίσαρα και Kλεοπάτρα” του Xατζιδάκι, στο “Mην πατάτε τη Xλόη” του Ξαρχάκου, ενώ είχα παίξει και στο θέατρο του Διαμαντόπουλου με την Kαλογεροπούλου, νομίζω στο “Tα δέντρα πεθαίνουν όρθια”».
Tο 1955, ο Δημήτρης Φάμπας, αποφάσισε να μαθητεύσει κοντά στον μεγάλο Ισπανό κιθαριστή Andres Segovia, κι από τότε κι έπειτα, ακολούθησε μια θαυμαστή καριέρα και μια πορεία που τον οδήγησε στα πέρατα του κόσμου, πάντα παρέα με την κιθάρα του.
Το γοητευτικό μουσικό ταξίδι στον κόσμο, για τον μεγάλου κιθαριστή, ξεκίνησε την διετία 1955 – 1956, από την Ακαδημία Chigiana της Σιέννα της Ιταλίας όπου σπούδασε με υποτροφία κοντά στους παγκοσμίως καταξιωμένους μουσικούς Andres Segovia και Emilio Pujοl.
To 1958 με υποτροφία του ίδιου του Segovia, συνέχισε τις σπουδές κοντά του, στην Ακαδημία του Santiago de Compostela, στην Ισπανία. Ο Δημήτρης Φάμπας, που θαύμαζε τον Segovia από τότε που άκουσε, εκείνον τον πρώτο δίσκο, από τον παλιό του δάσκαλο Νίκο Ιωάννου, έμεινε κοντά του για μεγάλο χρονικό διάστημα κι έμαθε πολλά από εκείνον. Οι δυο τους ανέπτυξαν μια βαθυά σχέση μαθητή δασκάλου, μια εγγενή σχέση, που θα μπορούσε να παρομοιαστεί με την σχέση πατέρα και γιου. Ο ίδιος ο Andres Segovia είχε διακρίνει αμέσως το μεγάλο ταλέντο του Δημήτρη Φάμπα και την δεξιοτεχνία του στην κιθάρα και τον εκτιμούσε απεριόριστα.
Στα σαράντα πέντε χρόνια προσφοράς στην μουσική, ο Δημήτρης Φάμπας, διακρίθηκε ως σολίστας, δάσκαλος (στο Εθνικό Ωδείο) και συνθέτης κατορθώνοντας να ανάγει την κιθάρα σε μια αξιοζήλευτη θέση στη μουσική ζωή της πατρίδας μας. Έδωσε εκατοντάδες ρεσιτάλ, σε πολλές χώρες όπως οι: Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Ολλανδία, Τσεχοσλοβακία, ΗΠΑ, Καναδά, ΕΣΣΔ, Ουγγαρία, Βατικανό, Γιουγκοσλαβία, Τουρκία, Αυστρία, καθώς και σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας και, στην εποχή του, υπήρξε ο μόνος που κατόρθωσε να δώσει ρεσιτάλ στο αρχαίο θέατρο της Eπιδαύρου.
Σε όλα τα ρεσιτάλ και σε κάθε του εμφάνιση, το χειροκρότημα του κοινού ήταν ιδιαίτερα ζεστό και ενθουσιώδες, και το ίδιο ενθουσιώδεις και αξιοζήλευτες ήταν και οι κριτικές από διάσημους μουσικοκριτικούς. Χαρακτηριστικοί είναι οι τίτλοι ορισμένων εφημερίδων της εποχής: “Μαγεία κιθάρας από την Ελλάδα”(Abendzeitung, Γερμανία 1968),” Έλληνας κιθαριστής-Φοβερό στύλ” (The Ottawa Journal, Kαναδάς 1971),”H παράσταση του Έλληνα κιθαρίστα χαράσσει ιστορία για την κιθάρα” (Οttawa citizen, 1971),” Ο Φάμπας σε καταπληκτική ερμηνεία” (Πρωινή, Νέα Υόρκη 1984).
Ο Δημήτρης Φάμπας ήταν μέλος ελλανοδίκων επιτροπών σε διεθνείς διαγωνισμούς και δίδαξε κιθάρα σε πολλά διεθνή σεμινάρια. Έδωσε διαλέξεις για την ιστορία της κιθάρας στην ΕΡΤ, στο BBC, στην Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία, ΗΠΑ και αλλού και ήταν τακτικό μέλος σε διάφορες ενώσεις και συλλόγους όπως την Ένωση Ελλήνων Μουσουργών, το Εθνικό Συμβούλιο Μουσικής (IMC – UNESCO) και άλλες, ενώ υπήρξε πρόεδρος του ΣΚΩΑ (Σύλλογος Καθηγητών Ωδείων Ανεγνωρισμένων) και Γενικός Γραμματέας του ΠΜΣ (Πανελλήνιος Μουσικός Σύλλογος).
Παράλληλα, πολλά άρθρα του και διαλέξεις για την κιθάρα και τη μουσική της, δημοσιεύθηκαν σε εφημερίδες και περιοδικά στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Ο Δημήτρης Φάμπας συμμετείχε σε χιλιάδες δίσκους και σε πάρα πολλές κινηματογραφικές ταινίες και για μία δεκαετία, τουλάχιστον, συνεργάστηκε ως σολίστ και με ζωντανές εμφανίσεις σε θεατρικές και μουσικές παραστάσεις καθώς και συναυλίες σε σπουδαία έργα μεγάλων συνθέτων, όπως οι: Ξαρχάκος, Χατζιδάκις, Θεοδωράκης, Κατσαρός, Ζαμπέτας, Κουνάδης και πολλών άλλων.
Η μουσική του είναι ιδιαίτερα λυρική, έντονα ρομαντική και εμπλουτισμένη με στοιχεία από την ελληνική παράδοση. Θαρρεί κανείς πως πάντοτε κουβαλούσε εκείνα τα πρώτα ακούσματα των πανηγυριών, απ’ όταν ήταν παιδί, κι από την Μηλίνα και τον Λαύκο του Πηλίου, απ’ όπου ξεκίνησε, θέλησε να ταξιδέψει αυτή την παράδοση σε όλο το κόσμο. Βρήκε τον ομορφότερο τρόπο για να το κάνει, μετατρέποντας τις χορδές της κιθάρα του σε δρόμους μουσικούς. Έτσι ο μεγάλος σολίστ Δημήτρης Φάμπας, με τον δικό του, μοναδικό τρόπο, την κιθάρα του που αγάπησε και ποτέ δεν αποχωρίστηκε, διέδωσε την ελληνικότητα, τα στοιχεία της πατρίδας του στα πέρατα της οικουμένης.
Εξάλλου ο ίδιος είχε δηλώσει: «Για μένα η κιθάρα είναι το όργανο που μπορεί να είναι μια συνέχεια του εαυτού μου. Eίναι πάντα ακουμπισμένη πάνω στο στήθος μου. Mπορείς όλα να τα πεις μαζί της. Πάντα μου ήταν εύκολο να λέω ό,τι επιθυμώ, ό,τι νιώθω χαϊδεύοντας τις χορδές της. Mού απαντά κι εκείνη με τους παλμούς της πάνω στο στήθος μου. Έχει όμως και μια αντίθεση: είναι τρομερά απαιτητική, όσο πιο πολύ την αγαπάω τόσο πιο πολλά ζητάει».
Ως δάσκαλος, ο Δημήτρης Φάμπας δημιούργησε μια καταπληκτική σχολή κιθαριστών από την οποία έχουν αποφοιτήσει διαπρεπείς κιθαρίστες, σολίστες και δάσκαλοι της κιθάρας. Το 1958, για πρώτη φορά παρουσίασε νέους κιθαρίστες σε ομαδική συναυλία. Ήταν οι μαθητές της Σχολής του. Από τότε και κάθε χρόνο η σχολή του παρουσίαζε τους καλλίτερους νέους κιθαρίστες. Οι μαθητές του έχουν κερδίσει πολλά βραβεία σε διεθνείς διαγωνισμούς. O Δημήτρης Φάμπας δημιούργησε, επίσης, και διεύθυνε δύο ορχήστρες κιθαριστών, μία με παιδιά και μία με προχωρημένους κιθαρίστες, με τις οποίες για πάνω από δέκα χρόνια έδωσε συναυλίες σε όλη την Ελλάδα.
Ηχογράφησε πέντε προσωπικούς δίσκους για σόλο κιθάρα, με κλασσικό ρεπερτόριο και δικές του συνθέσεις κι έπαιξε Κονσέρτα με Συμφωνική ορχήστρα. Από το 1950 που άρχισε να γράφει την δική του μουσική, πλούτισε το παγκόσμιο ρεπερτόριο με πλήθος από συνθέσεις, σουίτες, χορούς και άλλα αξιόλογα έργα, που παίζονται στην Ελλάδα και το εξωτερικό και στις μέρες μας, κερδίζοντας, όλα αυτά τα χρόνια, τον θαυμασμό και την αγάπη του ακροατηρίου.
Το πρώτο του έργο εκδόθηκε στο εξωτερικό και ήταν “Ο Ελληνικός χορός Καραγκούνα” (παραλλαγές στο παραδοσιακό θέμα) από τον οίκο Ricordi του Μιλάνο, στην Ιταλία, το 1959 και οι πρώτες του εκδόσεις στην Ελλάδα ήταν οι 24 σπουδές κονσέρτου, που εκδόθηκαν από τον εκδοτικό μουσικό οίκο Φίλιππο Νάκα το 1966 .Έργα του έχουν εκδοθεί από πολλούς, γνωστούς μουσικούς οίκους σε όλο τον κόσμο.
Η ζωή και το έργο του μεγάλου κιθαριστή συμπεριλαμβάνεται σε παγκόσμια λεξικά, σε κιθαριστικά μουσικά λεξικά και ιστορίες κιθάρας της Γερμανίας, Πολωνίας, Ιαπωνίας, Ιταλίας, Αγγλίας, Ελλάδας και άλλων χωρών. Το όνομά του συμπεριλαμβάνεται, επίσης, σε Ελληνικές εγκυκλοπαίδειες και η ζωή του έγινε παραμύθι για τα παιδιά από την Ντενίζ Ρόντα και συμπεριλήφθηκε στο βιβλίο «Τα παραμύθια της Μοίρας». Η ζωή και το έργο του, η συνεισφορά του στην μουσική, την κιθάρα και την κοινωνία, για τα οποία πολλοί πολιτιστικοί φορείς και δήμοι τον τίμησαν, παρουσιάστηκαν μαζί με μια προσωπική του συνέντευξη στον Γιώργο Σγουράκη, στη σειρά ντοκυμαντέρ ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ – διάσημοι Έλληνες καλλιτέχνες – διανοούμενοι της Ελληνικής Τηλεόρασης.
Ο Δημήτρης Φάμπας εκτός από την μεγάλη αγάπη του, την κιθάρα, είχε και άλλη μια μεγάλη αγάπη, την οικογένειά του. Το 1957 παντρεύτηκε την Ευγενεία (Τζένη) Γυφτοπούλου και απέκτησαν δύο υπέροχα παιδιά, τον Βαγγέλη Φάμπα και την Εύα Φάμπα. Καταξιωμένοι μουσικοί, και οι δύο, προσφέρουν σήμερα με τον δικό τους μοναδικό τρόπο και με οδηγό της αξίες του πατέρα τους στην μουσική του κόσμου και όχι μόνο.
Ο Δημήτρης Φάμπας έφυγε από την ζωή στις 3 Μαΐου του 1996, έχοντας προσφέρει τα μέγιστα, σε μια γεμάτη και ποιοτική ζωή.
Για την προσφορά του είχε μιλήσει ο ίδιος:
«Τι έδωσα στη μουσική, στην κιθάρα; Σαν απολογισμό γενικό θα μπορούσα να σημειώσω ότι όταν ξεκινούσα εγώ υπήρχαν 2-3 εραστές της κιθάρας με περιορισμένες εμφανίσεις. Σήμερα η ελληνική κιθαριστική τέχνη και οι καλλιτέχνες της έχουν μια πολύ σεβαστή θέση στο παγκόσμιο προσκήνιο. Όπου και αν εμφανίζονται, είμαι ευτυχισμένος που σε μεγάλο βαθμό είναι μαθητές μου· κερδίζουν και το κοινό και τους μουσικοκριτικούς. Όταν εγώ έλεγα ότι θα ζω από την κιθάρα με έλεγαν τρελό. Σήμερα δεν μπορώ να μετρήσω πόσοι στον αριθμό καλλιτέχνες ζουν από την κιθάρα. Kοντά 40 χρόνια προσπαθώ, αγωνίζομαι χωρίς σταμάτημα σε όλα τα μέτωπα ―για να το πούμε έτσι. Διδάσκω, παίζω κιθάρα, συνθέτω, βοηθάω τους μαθητές μου. Πήγα την κιθάρα κοντά στις άλλες τέχνες. Δεν μπορώ να κάνω όμως αποτίμηση αυτής της προσπάθειας. Πιστεύω, βέβαια, ότι έχω προσφέρει και όσο έχω δύναμη θα προσφέρω. Θα μου επιτρέψετε να πω και ένα παράπονο. Όλα αυτά τα χρόνια ποτέ δεν ένιωσα ένα ενδιαφέρον από την πολιτεία που θα βοηθούσε σε καλύτερα αποτελέσματα, με την όσο γίνεται περισσότερη γνωριμιά του λαού μας με τη μουσική. Kοντά στις προσπάθειές μου μπόρεσα και βρέθηκα πολλές φορές στις διοικήσεις των συνδικαλιστικών οργάνων του κλάδου μου και πάντα, όσο μπορούσα προσέφερα στον αγώνα για την ειρήνη, απαραίτητη προϋπόθεση της ύπαρξης κάθε τέχνης.»
Το 1999 ιδρύθηκε προς τιμήν του Ο ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΤΗΣ ΚΙΘΑΡΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΑΜΠΑΣ , με πρωτοβουλία της Εύας Φάμπα, που είναι και πρόεδρος του ΔΣ. από το 2000. Πολλές σειρές συναυλιών και αφιερώματα έχουν διοργανωθεί προς τιμήν του με τη συμμετοχή εξαίρετων κιθαριστών και πολλά καινούργια έργα έχουν αφιερωθεί στη μνήμη του από συνθέτες που ανταποκρίθηκαν στις Ανοιχτές Προσκλήσεις συγγραφής νέων έργων που διοργάνωσε ο Σύλλογος.
Στις 11 Ιανουαρίου του 2006, με αφορμή την συμπλήρωση 10 χρόνων από το θάνατό του, τα παιδιά του, Εύα Φάμπα και Ευάγγελος Φάμπας, δώρισαν το αρχείο του, αποτελούμενο από πρωτότυπα της μουσικής του, εκδόσεις, διαλέξεις, ηχητικό και φωτογραφικό υλικό, άλμπουμ της καλλιτεχνικής του πορείας, προγράμματα συναυλιών κλπ. Στο ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ, για περαιτέρω αξιοποίησή του.
Toν Ιούλιο του 2008, στα πλαίσια των εκδηλώσεων Β’ ΔΙΕΘΝΩΝ ΗΜΕΡΩΝ ΚΙΘΑΡΑΣ ΛΑΥΚΟΥ, που διοργανώθηκαν προς τιμήν του στη γενέτειρά του, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Λαυκιωτών “Η ΔΡΑΣΗ” και το Μουσείο ΜΠΕΝΑΚΗ – Ιστορικά Αρχεία, παρουσίασαν έκθεση με θέμα: “Δημήτρης Φάμπας, ο πρωτοπόρος και δεξιοτέχνης κιθαρίστας”.
Εφέτος, και μετά την συμπλήρωση 100 ετών από τον θάνατό του, ο Σύλλογος Φίλων της Κιθάρας «Δημήτρης Φάμπας», τιμώντας την επέτειο αυτή, και θέλοντας παράλληλα να προσφέρει εκδηλώσεις υψηλής καλλιτεχνικής και εκπαιδευτικής ποιότητας, διοργανώνει στην Αθήνα το 3ο Φεστιβάλ Κιθάρας στις 9 και 10 του Απρίλη 2022. Μια διοργάνωση που περιλαμβάνει τον τελικό γύρο Διεθνή διαγωνισμού καθώς και διαγωνισμό νέων κιθαριστών, συναυλίες και ρεσιτάλ διάσημων ξένων και Ελλήνων κιθαριστών καθώς και συναυλίες συνόλων από ωδεία και μουσικά σχολεία.
Η είσοδος σε όλες τις συναυλίες είναι ελεύθερη με τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων.
Πληροφορίες για το 3ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΘΑΡΑΣ στην ΑΘΗΝΑ – 9 & 10 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2022:
ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ “ΑΝΝΑ & ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΟΥΤΑ” Δήμου Αθηναίων
Τιμοκρέοντος 6Α, Ν. Κόσμος, Τ.Κ. 11743, Τηλ. 210-9344131, 210-9320725
*Το άρθρο έγραψε η Φιλιώ Μόρφη
