«Δούρειος ίππος της Δημοκρατίας»
Η οικονομική κρίση, που ξέσπασε το 2009 με την χρεοκοπία της Leeman Brothers, αναζωπύρωσε, σε διεθνές επίπεδο, το ενδιαφέρον για την αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία, της οποίας χαρακτηριστικό της στοιχείο θεωρείται η εκκλησία του δήμου. Σε όλες τις φερόμενες δημοκρατίες, ιδιαίτερα, της Δύσης, ξεκίνησε ένα κίνημα που βασίζεται στο σχηματισμό συλλογικοτήτων (Citizens’ Assemblies) οι οποίες παριστά¬νουν την εκκλησία του δήμου, χωρίς, βεβαίως, να έχουν κά¬ποια σχέση με αυτήν, και στέλνουν διάφορα υπομνήματα προς τις κυβερνήσεις τους παρακαλώντας τες να τα υλοποιή¬σουν. Δεν διαφέρουν και πολύ από τις μονοδιάστατες αντιπολεμικές ή οικολογικές οργανώσείς οι οποίες προωθούν την άμεση δημοκρατία κατά τα πρότυπα της αρχαίας αθηναϊκής δημοκρατίας με σύνθημα: ο λαός στην εξουσία.
Στο βιβλίο του κ. Θεόδωρου Στάθη αναδεικνύονται οι παγίδες της εκκλησίας του δήμου που δημιουργούνται σε συνελεύσεις πέραν των εκατό ατόμων και για το λόγο αυτό θεωρείται ως ακατάλληλο μέσο για την ικανοποίηση των αξιωματικών αρχών της δημοκρατίας οι οποίες άλλωστε και την ορίζουν.
Συγχρόνως παρουσιάζεται για πρώτη φορά και ένα λειτουργικό πρότυπο δημοκρατίας για το σήμερα με το οποίο, χωρίς να απαιτούνται, αρχικά, συνταγματικές αλλαγές, δίνεται η δυνατότητα να ικανοποιηθούν οι αξιωματικές αρχές ενός πραγματικού δημοκρατικού πολιτεύματος.
Το ανά χείρας βιβλίο γράφτηκε κυρίως για τους οπαδούς της άμεσης δημοκρατίας, οι οποίοι σαγηνευμένοι από την Εκκλησία του Δήμου της αθηναϊκής δημοκρατίας, έχουν ταχθεί ανεπιφύλακτα υπέρ της άμεσης δημοκρατίας, που κατ’ αυτούς σημαίνει υιοθέτηση κάποιας μορφής της Εκκλησίας του Δήμου ώστε, πάλι κατ’ αυτούς, ο λαός θα είναι στην εξουσία. Μάλιστα πολλές από αυτές τις οργανώσεις έχουν τα χαρακτηριστικά των παραδοσιακών μονοδιάστατων οργανώσεων διαμαρτυρίας και τις συγχέουν, φυσικά από άγνοια, με τα χαρακτηριστικά της Εκκλησίας του Δήμου.
Αυτό το βιβλίο παρουσιάζει την πραγματική κατάσταση που επικρατούσε στην Εκκλησία του Δήμου στην αρ¬χαία Αθήνα και όχι την εξιδανικευμένη που πολλοί συγγραφείς παρουσιάζουν, ενώ συγχρόνως αποσιωπούν τα αρνητικά της αποτελέσματα που δεν είναι λίγα. Το λιγότερο που μπορεί κανείς να πει γι’ αυτά είναι ότι ήταν προϊόντα ενός ιδιότυπου, πρώιμου καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, αφού την εποχή εκείνη στην πόλη-κράτος των Αθηναίων υπήρχε οργανωμένη παραγωγή στον αγροτικό και μεταποιητικό τομέα, με βάση τα οποία εξηγείται, επίσης, γιατί η δημοκρατία δεν τα κατάφερε να ριζώσει.
Στην πράξη οι αξιωματικές της αρχές τορπιλίστηκαν από τη μορφή και τη λειτουργία του εργαλείου θεσμού που έφερε το όνομα Εκκλησία του Δήμου. Δεν έχει παρά να εξετάσει κανείς την κοινωνική προέλευση των μεγάλων ηγετών της αρχαιότητας και τότε θα αντιληφθεί ότι ο λαός άγετο και εφέρετο με τον ίδιο τρόπο που άγεται και φέρεται σήμερα. Παρ’ όλα αυτά, για την εποχή της, η αθηναϊκή δημοκρατία αποτελούσε τη μοναδική όαση στον πλανήτη και αποτέλεσε στη συνέχεια, μετά τον μεσαίωνα, τη βάση για τις δημοκρατίες, που με αγώνες και θυσίες, οι ευρωπαϊκοί λαοί επέβαλαν στις χώρες τους.
ΑΜΜΩΝ ΕΚΔΟΤΙΚΗ
