Τις τελευταίες μέρες, ένα άκρως ανησυχητικό φαινόμενο έχει κάνει την εμφάνισή του στις ακτές του Παγασητικού Κόλπου που βρίσκονται κοντά στο Βόλο: χιλιάδες νεκρά ψάρια ξεβράζονται στις παραλίες και επιπλέουν στα παράκτια ύδατα. Πρόκειται κυρίως για νεαρά ψάρια γλυκού νερού, όπως κυπρίνοι και πεταλούδες, τα οποία έχουν οδηγηθεί στον Παγασητικό μέσω της σήραγγας της Κάρλας. Ανίκανα να επιβιώσουν στο θαλασσινό νερό, τα ψάρια αυτά πεθαίνουν λόγω της απότομης διαφοράς στην αλατότητα. Αυτό πιθανόν να συνδυάζεται με την μικρότερη πίεση και ταχύτητα εντός της σήραγγας. Κάθε χρόνο, τέτοια εποχή, στην Κάρλα, είχαμε χιλιάδες νεκρά ψάρια λόγω έλλειψης οξυγόνου και υψηλών θερμοκρασιών. Πέρυσι μάλιστα η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Μαγνησίας (ΠΠΜ) κατέθεσε μήνυση κατά παντός υπευθύνου.
Επομένως άλλη μια δυσφήμιση για τη Μαγνησία έχει προκύψει τώρα, δικαιώνοντας όσους απέφυγαν φέτος την περιοχή μας ως τουριστικό προορισμό. Η δυσφήμιση αυτή έχει λάβει μάλιστα πλέον πανελλήνιες διαστάσεις.
Η σήραγγα της Κάρλας κατασκευάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’60 για την αποξήρανση της Κάρλας. Έκτοτε όμως έχει χρησιμοποιηθεί για την αποστολή λυμάτων από την υπόλοιπη Θεσσαλία στον Παγασητικό. Οι παλιότεροι θα θυμούνται ίσως τα λύματα από την αχυροκυτταρίνη και από την οινοποιία Χατζηδήμα που, μέσω της ίδιας σήραγγας, βρώμιζαν τον Παγασητικό. Έτσι αντιμετωπίζεται ο Παγασητικός ως «χαβούζα» της Θεσσαλίας με μεγάλες επιπτώσεις στην αλιεία και στον τουρισμό της περιοχής. Η ΠΠΜ είχε ζητήσει από την Περιφέρεια Θεσσαλίας να κλείσει η σήραγγα τουλάχιστον δύο καλοκαιρινούς μήνες, ώστε να μην υπάρξουν οικονομικές και άλλες επιπτώσεις στη Μαγνησία αλλά δεν εισακούστηκε. Πολύ περισσότερο αφού δεν το ζήτησαν οι οργανώσεις των τουριστικών επιχειρήσεων της περιοχής καθώς και της εστίασης.
Η μαζική θνησιμότητα των ψαριών έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία και οργή στην τοπική κοινωνία, εγείροντας σοβαρά ζητήματα περιβαλλοντικής καταστροφής. Η αποπνικτική δυσοσμία από τα αποσυντιθέμενα ψάρια μετατρέπει τις ακτές σε εφιαλτικό τοπίο για κατοίκους και επισκέπτες. Οι συνέπειες δεν σταματούν εδώ: η ρύπανση αυτή απειλεί την ποιότητα των υδάτων, διαταράσσει την οικολογική ισορροπία και θέτει σε κίνδυνο τα αλιεύματα του κόλπου, με σοβαρές επιπτώσεις για την τοπική οικονομία και τη δημόσια υγεία. Δυστυχώς, για άλλη μια φορά αποκαλύπτεται η αδυναμία ορθής διαχείρισης των υδατικών πόρων από τις αρμόδιες αρχές.
Άμεση προτεραιότητα αποτελεί η απομάκρυνση των νεκρών ψαριών από τις παραλίες και τα παράκτια ύδατα, για να σταματήσει η υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Επιπλέον, απαιτείται άμεσα η εξεύρεση μιας μακροπρόθεσμης λύσης που θα αποτρέψει την επανάληψη τέτοιων καταστροφών στο μέλλον. Όλες οι πιθανές επιλογές πρέπει να εξεταστούν, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής μιας νέας σήραγγας προς το Αιγαίο, η οποία θα μπορούσε να προσφέρει μια μόνιμη λύση, χωρίς να επιβαρύνει κάθε φορά τον Παγασητικό Κόλπο. Η αξιολόγηση αυτών των λύσεων πρέπει να γίνει με τη συμμετοχή περιβαλλοντικών φορέων, επιστημόνων και αρμόδιων αρχών, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις περιβαλλοντικές και τεχνικές παραμέτρους. Παράλληλα, είναι επιτακτική ανάγκη να ληφθούν άμεσα μέτρα για την αποκατάσταση της οικολογικής ισορροπίας στον Παγασητικό. Μετά τις καταστροφικές πλημμύρες του περασμένου Σεπτεμβρίου και το σοκαριστικό περιστατικό με τα νεκρά ψάρια, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη για συστηματική και ολοκληρωμένη παρακολούθηση και αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων και της συνολικής οικολογικής κατάστασης του κόλπου (π.χ. βιοδείκτες ρύπανσης, δείκτες βιοποικιλότητας). Η άμεση και διαφανής δημοσιοποίηση αυτών των δεδομένων είναι απολύτως κρίσιμη στα πλαίσια της διασφάλισης της βιωσιμότητας του κόλπου και της πρόληψης παρόμοιων καταστροφών στο μέλλον.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ
Λίτσα Στεργιοπούλου Κώστας Βολιώτης
