Καλημέρα! Πλάσμα αέρινο αλλά συνάμα τόσο γήινο και πεισματάρικο που δεν σου επέτρεπε να μην το προσέξεις.
Η Ρόζα, η πρώτη γυναίκα που τραγούδησε σε πάλκο και έζησε όπως ήθελε…
Ήρθε στη ζωή εκεί γύρω στα 1890, στην Κωνσταντινούπολη, άφησε το καλλιτεχνικό της αποτύπωμα και έφυγε στις 2 Δεκεμβρίου του 1980, στο σπίτι της στην Κηπούπολη του Περιστερίου, έχοντας στο πλευρό της τον (κατά 30 χρόνια νεότερο) σύντροφό της.
Πνεύμα ανήσυχο, η εβραιοπούλα σεφαραδίτικης καταγωγής, γεννήθηκε Σάρα Σκενάζι.
Η οικογένειά της μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη όταν εκείνη ήταν περίπου 10 ετών.
Το 1910, εν μέσω σφοδρών αντιρρήσεων από τους γονείς της, η Σάρα γίνεται Ρόζα και ξεκινάει να χορεύει σε θέατρα και κέντρα διασκέδασης. Παράλληλα τραγουδά ελληνικά, αρμενικά, τουρκικά, εβραϊκά, αραβικά, γεντίζι, καστιλιάνικα και ιταλικά τραγούδια.
Τα όμορφα μάτια της, το λεβέντικο ύφος της, εκείνο το εκρηκτικό κράμα της καταγωγής της γρήγορα την κάνει γνωστή στους κύκλους των μουσικών της προσφυγιάς.
Τη δεκαετία του 1930 ηχογράφησε πάνω από 500 ρεμπέτικα, σμυρναίικα και δημοτικά τραγούδια.
Η άψογη ερμηνεία της, το ύφος και το πάθος της έκαναν όλους να την λατρεύουν. Όσοι την γνώριζαν έλεγαν πως είχε όλους τους άνδρες στα πόδια της.
Ζούσε τη ζωή της με κάθε τρόπο.
Τη δεκαετία του ’40 ταξίδεψε στα Βαλκάνια, την Τουρκία και τη Μέση Ανατολή.
Το 1943 μπήκε φυλακή, όταν κατάλαβαν πως έκρυβε Βρετανούς στρατιώτες στο σπίτι της.
Μετά τον πόλεμο έκανε περιοδείες στις ΗΠΑ και την Τουρκία. Τραγουδούσε μέχρι τα γεράματά της, ενώ της άρεσε να φοράει τα σαλβάρια που είχε από όταν ήταν νέα.
Το λεγόμενο «ρεμπέτικο του τεκέ», που υπηρέτησε, έσβησε με αφορμή ένα δικό της τραγούδι, το «Πρέζα όταν πιεις», που λογοκρίθηκε από τον Μεταξά. Με απόφασή του απαγορεύτηκαν όλα αυτά τα ρεμπέτικα.
Το καναρίνι του Αιγαίου
Ένα από τα τραγούδια που έχουν ταυτιστεί με τη φωνή της, τη «Μισιρλού», το είχε χρησιμοποιήσει ο Κουέντιν Ταραντίνο στο Pulp Fiction.
Η Ρόζα, αυτό το μοιραίο πλάσμα, δεν έχει πάψει να συγκινεί στιγμή. Ούτε καν αυτούς που δεν μιλούν την γλώσσα μας. Ανάμεσά τους και ο Ρόι Σερ, ο Ισραηλινός σκηνοθέτης που το 2008 άρχισε να γυρίζει ένα ντοκιμαντέρ για την Εσκενάζυ.
Το ντοκιμαντέρ «Καναρίνι μου γλυκό» – Η ιστορία της Ρόζας Εσκενάζυ έκανε παγκόσμια πρεμιέρα το 2011 στο 13ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, και τρία χρόνια μετά, τον Νοέμβριο του 2014 άρχισε να παίζεται στο Cineworld στο Λονδίνο.
Η μουσική παράσταση είναι μια αναφορά στη μουσική και τη ζωή της Ρόζας.
Το τρέιλερ του ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε για τη ζωή της Ρόζας Εσκενάζυ
Η Ρόζα, η πρώτη γυναίκα που τραγούδησε σε πάλκο, έζησε όπως ήθελε…
Μιχάλης Ρούπας
Πηγη: FB
