*Του Ζήση Μαμούρη
“Όπως όλα τα στοιχεία και οι αντικειμενικοί δείκτες αποδεικνύουν τα δημόσια Πανεπιστήμια της χώρας μας βρίσκονται στην ακμαιότερη περίοδο της ιστορίας τους. Ο ενιαίος ακαδημαϊκός χώρος καλύπτει την ελληνική επικράτεια δίνοντας πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση σε μεγάλο αριθμό νέων ανθρώπων, τα προγράμματα σπουδών που παρέχονται καλύπτουν το σύνολο των σύγχρονων γνωστικών πεδίων, η έρευνα αναπτύσσεται με ρυθμούς και όρους υψηλής ποιότητας και ανταγωνιστικότητας και η κατάταξη των ιδρυμάτων στις διεθνείς λίστες αξιολόγησης ανεβαίνει συστηματικά. Όπως δείχνουν όλα τα δεδομένα άριστων και πολυπληθών υποψηφιοτήτων για θέσεις πλήρωσης ερευνητικού και διδακτικού προσωπικού τα ελληνικά ΑΕΙ προσελκύουν άριστους επιστήμονες, ελληνικής κυρίως καταγωγής τόσο από την Ελλάδα όσο και από τον διεθνή χώρο. Και η διεθνοποίηση των ιδρυμάτων, με την υποστήριξη και της Πολιτείας, εντείνεται με γρήγορους ρυθμούς.
Παρά την συνεχιζόμενη δημόσια υποχρηματοδότηση, συνέπεια και της παρελθούσας οικονομικής κρίσης, και παρά τις δυσκολίες που επέφερε η πρόσφατη πανδημία τα πανεπιστημιακά ιδρύματα όχι μόνο διατήρησαν τον δυναμισμό τους αλλά σύμφωνα με τις ανεξάρτητες εθνικές και διεθνείς αρχές αξιολόγησης αναπτύχθηκαν και βελτίωσαν όλους σχεδόν τους δείκτες απόδοσης.
Σήμερα η κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με τις προκλήσεις και τα σύνθετα προβλήματα που αναδύονται πλανητικά και προσδιορίζονται πάντα βέβαια από τις περιφερειακές και τοπικές ιδιαιτερότητες: η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, η περιβαλλοντική κρίση, η κρίση πόρων (ενέργεια και διατροφή), οι εντεινόμενες κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες και οι παγκόσμιες μετακινήσεις πληθυσμών θα μας απασχολήσουν στα χρόνια που έρχονται και θα προσδιορίσουν σε μεγάλο βαθμό και την Ελλάδα τις επόμενες δεκαετίες.
O ρόλος του δημόσιου πανεπιστημίου σε αυτό το πλαίσιο θα είναι να διασφαλίσει την πρόσβαση στη γνώση και στην εξειδίκευση σε όσο το δυνατόν περισσότερους νέους ανθρώπους και την προετοιμασία ενός υψηλού επιπέδου επιστημονικού και ερευνητικού προσωπικού εξειδικευμένου σε ζητήματα και γνωστικά πεδία σχετικά με τα αναδυόμενα προβλήματα και τις προκλήσεις. Για να επιτελέσουν τον ρόλο τους τα ελληνικά ΑΕΙ χρειάζεται η αύξηση της επένδυσης δημοσίων πόρων, η αναβάθμιση του Λυκείου, η διαρκής επικαιροποίηση των πανεπιστημιακών προγραμμάτων σπουδών, η ενίσχυση του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού, η ανάπτυξη της επαγγελματικής εκπαίδευσης και η στήριξη της έρευνας και των ερευνητικών κέντρων.
Η στήριξη των ιδρυμάτων στην εκπλήρωση του αναπτυξιακού, ερευνητικού και εκπαιδευτικού ρόλου τους, όπως αυτός ορίζεται και από το Σύνταγμα της χώρας, προϋποθέτει όμως και κάποιες άλλες αναγκαίες συνθήκες: θεσμική σταθερότητα και ενεργή συμμετοχή όσο το δυνατόν περισσότερων μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας στην χάραξη στρατηγικής, στη στοχοθεσία, στη διοίκηση, στη λήψη αποφάσεων και στην συστηματική υπηρέτηση στόχων και στρατηγικών.
Στην απαιτητική φάση δυναμικής ανάπτυξης που βρίσκονται σήμερα τα ελληνικά δημόσια ΑΕΙ έχουν ανάγκη από ένα νομοθετικό και θεσμικό μορατόριουμ που θα μας επιτρέψει να ασχοληθούμε με την ουσία των προκλήσεων που ανοίγονται μπροστά μας. Η σταθερότητα του πλαισίου είναι απαραίτητη προϋπόθεση της αποδοτικής εργασίας και κάθε διατάραξή της αποτελεί τροχοπέδη. Η προάσπιση του συστήματος δημοκρατικής εκπροσώπησης και η ενίσχυση των αρμοδιοτήτων των συλλογικών οργάνων διοίκησης μπορούν και διασφαλίζουν με τον καλύτερο τρόπο τη κοινωνική λογοδοσία και τη διαφάνεια της οικονομικής και διοικητικής λειτουργίας του Πανεπιστημίου. Εξάλλου, η ενεργός συμμετοχή ενθαρρύνει και εμπεδώνει την μέγιστη δυνατή κινητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού του Πανεπιστημίου. Η ενεργοποίηση του όλου της ακαδημαϊκής κοινότητας σε όλα τα επίπεδα οικονομικής και διοικητικής διαχείρισης, στρατηγικού σχεδιασμού, εκπαίδευσης και έρευνας αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την πρόοδο και την ανάπτυξη των δημοσίων ΑΕΙ της χώρας στην επόμενη περίοδο.”
*Πρύτανης Πενεπιστημίου Θεσσαλίας
Πηγή: Καθημερινή της Κυριακής, 28/11/21
